HÖŞMERİM TARİFİ
1 litre koyun sütü
1 çay kaşığı peynir mayası
2 adet yumurta sarısı
2 su bardağı şeker
100 gr irmik
4 yemek kaşığı pekmez
Höşmerim
HÖŞMERİM
"Erini (erkeğini) bir sebeple darıltmış olan bir genç kadın, onun gönlünü etmek, onunla barışmak için hiç yemediği bir tatlı yapmak istemiş. Evde bulunan unu, tereyağında kavurmuş. Sonra kaymak ve toz şekerle karıştırmış. Tarladan dönen kocası tatlıyı çok beğenerek kaşık kaşık yerken sabahki dargınlığını unutmuş. Bu arada kadın sevinçle sormuş: 'Hoş mu erim? Hoş mu erim?..' Tatlının adı da çok tekrarlanan bu sorudan kaynaklanmış. Höşmerim olmuş. Bu anlatımı, Hakkı Devrim Usta'dan aktardığını söyleyen Güngör Uras: “Höşmerimi Trakya'da yapanlar, kaymak yerine taze tuzsuz peynirden yapıyorlar. Şarköy'de ise, un yerine 'irmik' kullanıyorlar. Höşmerimi 'peynir helvası' diye satıyorlar." demektedir
'Höşmerim' sözcüğünün 'hoş merhem'den dönüştüğünü öne sürenler de var. Karadeniz Bölgesinde mısır unu, kaymak ve tereyağ karışımından oluşan bir tür 'mıhlama' Hoşmer' adıyla anılmaktadır. Taze kaymak kullanılarak yapılan bu mıhlama, taze kaymağı yaylada bulmak daha kolay olduğu için daha çok yayla zamanı yapılırmış. Ve kimi yerlerde hoşmere peynir, süt ve tuz da eklenirmiş. Karadeniz Bölgesinin doğu kesiminde genellikle şekersiz olarak yapılan hoşmer, Anadolu'nun çeşitli yörelerinde 'höşmelim', 'höşmer', 'höşmerim', 'höşmedi' adları altında ve genelde tereyağda eritilen buğday ununa bol şeker katılarak yapıla gelmekteymiş. Çiya Lokantası ustası Musa Dağ-deviren, "Unutulmuş Halk Yemekleri" arasında Rize-Hemşin bölgesinde yapılan 'hoşmeri'den söz ediyor: Söylenti; Hoşmeri halkın güneş duasına çıktığında yaptığı bir tören yemeğidir. Duası şöyledir:
“Bu birdağım bur ister Kaşık kaşık yağ ister. Kadelden kaymak ister. Un torbasında un ister Allah'tan kırmızı güneş ister. Odunu da aynı milletten ister.” Ve toplanan kaymağı, unu yağı, tuzu kazana koyup hoşmeri yaparlar. Yaparken de yemeğin kızgın yağından sağa, sola ve havaya atarlar ve derler ki: 'Allahım yarın kırmızı güneş ver.' Pişirdikleri hoşmeriyi özellikle çocuklar başta olmak üzere hep birlikte yerler. Sonunda güneş açar, tulum zurna ile horon teperler."
Dağdeviren, 'dua daki 'kader sözcüğünün "turşu, pekmez, minci, yağ, bal gibi yiyeceklerin konulduğu kestane, ıhlamur veya çam ağacından yapılmış fıçı'nın; 'kintaman' sözcüğünün ise, "elde ve boyunda taşınan, koyun veya keçi kılından yapılmış bir torbalın adı olduğunu da bildiriyor.